absürt mizah

zeka isteyen, en sevdiğim mizah türüdür. Absürt mizah nasıl olurun formülü yok ama yine de absürtlük için belli başlı konseptler çizilebilir. Bunlardan en başta gönderici (film/hikaye/karikatür) ile alıcı arasında evrenlerarası bir diyalektik/çatışma olması gerek. Yani kendi dünyamızın normlarıyla (bu fizik kuralları veya sosyetal normlar olabilir) bu kurgu evrenin normları benzer ama bize uzak olmalı, bir taraftan kurgu evreni yakından tanımalı -içimizde taşımalı- bir taraftan o evrene dışarlıklı olmalıyız. Bu ikisi her ne kadar çelişik olsa da aynı anda olmalı, çünkü mantığın sınırlarını aşmak demek en başta absürtlük. İkinci bir seçenek de kurgu evrenin tamamen realiteyle aynı olması fakat karakterlerin evrenin mantığına dışarlıklı olması -ki bu fiziki dünyayı etkilemeye kadar gidebilir-

Ayrıca kurgu evrenin karşıtlığının kelime oyunlarıyla "dil oyunları sistemi"ne meydan okuması ya da yeni realitenin klişe olmayan bir tezatlıkta eski gerçelliğe gönderme yapması/ters düşmesi de absürt mizahın unsurlarından.

Mesela bir Türk filminde uzaydan gelen uzaylının müslüman olması beklendik bir senaryo, bu nedenle tezat ama absürt değil. Daha iyisi dünyaya gelen uzaylının köyün imamıyla konuştuktan sonra imana gelmek yerine imamı kendi uzaylı dinine döndürmesi, bundan etkilenen başkanın da o dini seçmesi ve sonunda tüm halkın topluca uzaylı dinine geçmesi olabilirdi. Hem bir tarihsel gönderme hem de ilk durumdan daha beklenmedik fakat makul bir senaryo.

Absürtlük için kullanılabilecek başka bir malzeme de absürtlük dozunun yavaş yavaş artması ve tekrarlar. Farkılıklar ve tekrarlar. Belirlivcatch-phrase ya da davranışların artık o kurgu evrende klişeleşmesi ve dışarıdan birinin de bu tezat tekrara dair bir beklentinin oluşması. MPFC (Monty Python'ın Uçan Sirki)'nin " And now for something completely different"ı veya ikinci sezondan itibaren çıplak piyanocusu böyle bir şey. Ya da Leyla ile Mecnun'da Yavuz Hırsız ve hırsızlığı.
Absürt komedi cidden en zor olan, bizde de pek becerilemiyor. Keşke güzel bir absürt dizi/film çekebilseler de vaktimizi boşa harcamasak.

Türünün en büyük eserlerini günümüzde kanımca Onur Ünlü ve Burak Aksak'ın yaptığını düşündüğüm mizah türü.

Nice karikatüristlerimiz vardı ama sağolsunlar harcandılar. Buradan Penguen'in arka planındaki dönen iğrenç tezgahı demogaji ile örtmek isteyenlerin cebinede ekmek koyuyorum...

Edit:imla

Benim de en sevdiğim mizah türüdür. Güldürürken aynı zamanda da düşündürür. Ayrıca ülkede absürd mizah olarak çekilmiş birçok film ve dizi zaten vardır.

Kahpe Bizans
Arkadaşım Şeytan
Leyla ile Mecnun
Arabesk (Şener Şen & Müjde Ar)
Patlak Sokaklar
Amerikalı

Youtube'da ise; Stolk, Kamusal Mizah, Yorekok

Birbiriyle alakasız şeyleri bir araya getirerek oluşturulan mizah. Örneğin bi kaç saat önce arkadaşıma istemsizce söylemiş olduğum kötü temenni (beddua) inşallah çorbına prinç yapışır. İnşallah ayağına karpuz kabuğu yapışır şeklinde de süslenebilirdi mesela.
Leyla ile mecnun dizisinde bolca örnekleri vardır. Tuvalet terliği, duş perdesi,kulpu kırık Çaydalık,sarkozy vb.

(bkz:leyla ile mecnun)