sosyal bilimler içinde sosyal psikoloji

Sosyoloji ile psikolojinin kesişim noktasında sosyal psikoloji bulunur. Sosyal psikoloji bir grubun veya kişinin davranışlarını değil, herhangi bir grubun üyesi olarak bir insanın davranışınıinceler. İnsan bir sosyal varlıktır ve genellikle bir veya birçok sosyal grubun üyesidir. Sosyal psikolojinin odak noktasını insanın, üyesi bulunduğu sosyal grup içindeki davranışları oluşturur. İnsan kendi başına yaşayamaz, başkalarıyla bir arada yaşamak zorundadır. Onları etkiler ve onlardan etkilenir. Bireyin toplumu, toplumun da bireyi nasıl etkilediğinin araştırılması ile oluşur. Temel konular; grup üyeliği, grup normları, gruptaki değişikliklerin üyeler üzerindeki etkileri, yönelim tarzı, grup süreçleri, inanç ve değerler, resmî veya gayrıresmî gruplardır. İnsanların kişilik yapısı üzerinde durarak kişilerin düşünce ve duygularının çevre etkisi altında nasıl ve niçin değiştiğini araştırır ve kişilerin davranışları arasındaki benzerlik ve farklılıkların sebeplerini inceler. Sosyal psikoloji alanında, kültür ve insan davranışını anlamada üçüncü bilim dalı olarak antropoloji yer alır. Sosyal psikolojiyi oluşturan bilim dallarının kesişim, üçlü kesişim noktasında psikoloji, sosyoloji ve antropoloji bulunur. Sosyal psikolojinin inceleme alanına giren kişilik, öğrenme, algılama, güdüleme ve tutumların oluşması, uyma, ikna etme gibi konular davranış bilimlerinin de önemli konuları arasındadır. Kağıtçıbaşı (2004:21-22), sosyal psikolojinin diğer bilimler arasındaki yerini, çok disiplinli bir açıklama boyutundan vermektedir: ...Sosyal psikolojinin kökleri psikoloji ve sosyolojidedir ve bu disiplinlerin birleşme noktasında yer alır. Durum böyle olunca, sosyoloji ve psikoloji gelişmiş iki sosyal bilim alanı iken, sosyal psikolojiye niçin gereksinim olduğu sorusu akla gelebilir. Bu sorunun cevabınışöyle verebiliriz: Sosyal psikoloji, çalıştığı olaylara sosyoloji ve psikolojide kolayca geliştirilemeyen yeni bir görüş açısı getirir. Şöyle ki, kişi ile toplumun ilişkisi söz konusu olduğu zaman, psikolojinin, kişinin belirli bir sosyal ortamda yaşadığını; sosyolojinin de, kişilerin bulunduğu ortama kendi özelliklerini getirdiğini gözden kaçırmamaları gerekir. Oysa, bu iki disiplinin formel yapısıiçinde bunu sağlayacak esneklik çoğu zaman görülmemektedir. Sosyal psikoloji işte bu soruna bir çözüm getirir. Örneğin; psikoloji, kişilik konusunda bize zengin bilgiler sağladığı hâlde, liderlik konusunda aynı derecede başarılı değildir. Çünkü liderlik, sadece kişilik özelliklerinde değil, grubun çeşitli özelliklerinden de etkilenmekte ve kişiyle sosyal çevrenin etkileşimi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Aynışekilde, kişilik psikolojisi hakkında bilgi sahibi olmak ya da toplumun ögelerini sosyolojik açıdan anlamak, grup dinamiği, tutumların sürekliliği ya da değişmesi gibi konuları kavramamız için yeterli olmamaktadır. Sosyal psikoloji, sosyoloji ve psikolojinin yetersiz kaldığı bu gibi sosyal olaylara eğilerek sosyal bilimlerdeki önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Demek ki sosyal psikoloji, psikoloji ve sosyolojinin çakıştığı alanlara eğilir. Sosyal psikoloji, kuşkusuz, diğer sosyal bilimlerle de özellikle antropoloji ile de yakından
16 ilişkilidir. Zaten günümüzde sosyal bilimlere hakim olan eğilim, disiplinlerin birbirine katkısına dayanan çok disiplinli ya da disiplinlerarası yaklaşımdır. Bireysel bakışı ile psikoloji ve insan davranışına getirdiği toplumsal nedenli bakışaçısı ile sosyoloji, insan bilimi olarak da ifade edilen antropoloji, özellikle de sosyal antropoloji, kültürel ve yapısal etkileşimiyle insan, toplum davranışlarını ve değişimini de konu ederek sosyal psikolojinin derin bakış açısını oluşturur. Hukuk, iktisat, siyasal bilimler, tarih, biyoloji gibi bilim dallarının da etkisi küçük boşlukları doldurarak insan davranışının daha bütüncül olarak ele alınmasını sağlar. Sosyal psikolojinin çok-disiplinli bir şekilde kavramlaştırılışı aşağıdaki şekilde aktarılmaktadır.

insanlık tarihinin başından itibaren var olan bir kavramdır. fakat kavranılması ve bir anlam getirilerek yorumlar yapabilmesi sanayi devrimiyle başlar.( şahsi görüşüm)

çocukların iş hayatına girmesi, sermaye sisteminin insanlara farklı anlamlar ve görevler yüklemesi, insana ve makinelere bağlı olarak (etkin) üretimler yapılması, sendikalaşma, toplumsal problemlerin yanında bireylerin problemlerinin de buna bağlı olarak açığa çıkması sosyal psikoloji alanının araştırma konusu haline getirmiştir.

her durumda en temel ve biricik faktör 'insan' olmuştur.