Göbeklitepe ya da Göbekli Tepe, Şanlıurfa il merkezinin yaklaşık olarak 22 km. kuzeydoğusunda, Örencik Köyü yakınlarında yer alan dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğudur. Bu yapıların ortak özelliği, T biçimindeki 10 – 12 dikilitaş yuvarlak planda dizilmiş, araları taş duvarla örülmüştür. Bu yapının merkezinde daha yüksek boyda iki dikilitaş karşılıklı olarak yerleştirilmiştir. Bu dikilitaşların çoğu üzerinde insan, el ve kol, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartma ya da oyularak betimlenmiştir. Söz konusu motifler yer yer bir süsleme olamayacak kadar yoğun olarak kullanılmıştır. Bu kompozisyonun, bir öykü, bir anlatım ya da bir mesaj ifade ettiği düşünülmektedir. Hayvan motiflerinde boğa, yaban domuzu, tilki, yılan, yaban ördekleri ve akbaba en sık görülen motiflerdir. Bir yerleşim değil, kült merkezi olarak tanımlanmaktadır. Buradaki kült yapılarının üretime geçiş aşamasına – tarım ve hayvancılığa- yakın olan son avcı grupları tarafından inşaa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Diğer anlatımla Göbekli Tepe, çevredeki oldukça gelişmiş ve derinlik kazanmış bir inanç sistemine sahip olan avcı – toplayıcı gruplar açısından önemli bir kült merkezidir. Bu durumda bölgenin en erken kullanımının Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ'ın (PPN, Pre-Pottery Neolithic) A evresine (MÖ. 9.600 – 7.300), yani günümüzden en azından 11.600 yıl öncesine dayandığı ileri sürülmektedir. Bununla birlikte Göbekli Tepe'deki en eski faaliyetleri tarihlendirme olanağı şimdilik yoktur, fakat bu anıtsal yapılara bakıldığında Paleolitik Çağ'a kadar uzanan, birkaç binyıl daha eskiye, epipaleolitike kadar giden bir tarihçesi olduğu düşünülmektedir. Göbekli Tepe'nin bir kült merkezi olarak kullanımının MÖ 8 bin dolaylarına kadar devam ettiği, ve bu tarihlerden sonra terk edildiği, başka ya da benzer amaçlarla kullanılmadığı anlaşılmaktadır.
Tüm bunlar ve kazılarda ortaya çıkarılan anıtsal mimari, Göbekli Tepe'yi eşsiz ve özel yapmaktadır. Bu bağlamda UNESCO tarafından 15.04.2011 tarihinde Dünya Mirasları'na aday gösterilmiştir.
Tüm bu dikilitaşlar, stilize insan heykelleri olarak yorumlanmaktadır. Özellikle D yapısı merkez dikilitaşlarının gövdesinde bulunan insan el ve kol motifleri, bu konudaki her türlü şüpheyi ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla "dikilitaş" kavramı, işlev belirtmeyen yardımcı bir kavram olarak kullanılmaktadır. Esasen bu "dikilitaş"lar, insan vücudunu üç boyutlu olarak betimleyen stilize tarzda yontulardır.
Buradaki kazılarda çıkartılan bazı heykel ve taşlar Şanlıurfa Müzesi'nde sergilenmektedir.
göbeklitepe
son yüz yılın en büyük arkeolojik buluşudur ayrıca dünya dışı yaşama açık şekilde delil teşkil eder
tarihin bilinen ilk ve en büyük tapınak;
Dolayısıyla yeryüzünde bilinen ilk inancın merkezi.
Neolitik dönem'e aittir.
Dolayısıyla yeryüzünde bilinen ilk inancın merkezi.
Neolitik dönem'e aittir.
Üzerine beton dökülmüştür
bugüne kadar tarih anlayışı olarak insanların beş bin yıl önce tarımı bulduğu ve sonrasında dinlerin ortaya çıktığı üzerineydi. bu da antik mısır uygarlığının ortaya çıktığı yıllardır.
göbeklitepe'nin bundan on iki bin yıl önce yapılmış olması bilinen bütün tarih anlayışını yıkmıştır. salt mısır piramitlerinden değil, ingiltere'de ki stonehenge kalıntılarından bile daha büyük önem taşımaktadır. araştırmalar derinleştikçe bölgenin önemi daha da artacaktır.
fakat çalışmaların bu söylediklerimin ciddiyetinde yapılmadığını, çok alaturka yöntemlerle gittiği hususunu da üzülerek eklemek zorundayım.
göbeklitepe'nin bundan on iki bin yıl önce yapılmış olması bilinen bütün tarih anlayışını yıkmıştır. salt mısır piramitlerinden değil, ingiltere'de ki stonehenge kalıntılarından bile daha büyük önem taşımaktadır. araştırmalar derinleştikçe bölgenin önemi daha da artacaktır.
fakat çalışmaların bu söylediklerimin ciddiyetinde yapılmadığını, çok alaturka yöntemlerle gittiği hususunu da üzülerek eklemek zorundayım.