Arapkir Kazası (Malatya'nın ilçesi)
Arapkir kazası da Agn (Eğin-Kamiye) kazası gibi , Roma'nın İkinci Ermenistan'ı ya da Gamirk vilayetinde Yüksek Plato'nun sınırını çizen Fırat'ın sağ yakasında yer alıyordu.Erken dönemlerden itibaren bölgeye yayılan Bizans etkisinin belirgin olduğu Arapkir kazası, 17.yüzyılda Sivas yönetimine bağlanmıştı.Daha sonra sırasıyla Malatya ve Harput'un yetki alanına girdi.1914'te kaza'da yasayan 10.880 Ermeni beş ayrı yerleşime dağılmıştı.
Yönetim merkezi Arapgir, 11. yüzyılda son Vaspuragan Kralı Senekerim Ardzıruni tarafından kuruldu ve 1170'li yıllara dek bir Ermeni prensince yönetildikten sonra Selçuklular tarafından ele geçirildi.1915 katliamlarına kadar Ermeniler, nüfusun esas çekirdeğini oluşturmayı sürdürdüler.Kent Fırat'ın sol kıyısında ,üç vadinin buluştuğu anfi şeklindeki bir mevkide bulunuyordu .Tepeciklerin yamaçlarına inşa edilen genellikle üç katlı , düz çatılı evler, bağların ve meyve bahçelerinin oluşturduğu geniş yeşil lekelerin kesintiye uğrattığı dağa asılmış devasa bir merdiveni andırıyordu adeta.Birinci Dünya Savaşı arifesinde , burada 9.523 Ermeni (1.300 hane) ve 6.774 Türk yaşıyordu.Apostolik Ermeniler, piskoposluğun merkezi olan Meryem Ana Katedrali'yle , Surp Hagop , Surp Kevork, Surp Krikor Lusavoriç kiliselerini ve 600 öğrencinin okuduğu yedi okula sahiptiler . Kazadaki beş Ermeni yerleşiminden başka, komşu Agn (Eğin-Kemaliye) kazasının güneyindeki küçük 11 köy de buradaki piskoposluk bölgesine bağlıydı. Protestanlara ait bir ibadethaneyle iki okul ve Katoliklere ait bir eğitim kurumuyla Surp Pırgiç Kilisesi' de buradaydı. Kentteki ekonomik faaliyetlerin başında , ipikböcekçiliği, iplikçilik, pamuklu kumaş imalatı ve ateşli silah yapımı gelmekteydi.
Kazadaki başlıca dört Ermeni şunlardı.
Ambırga (Kayakesen) 250 Ermeni (56 hane) , Surp Nışan Kilisesi ve bir okul (50 öğrenci)
Vank 129 Ermeni (20 hane) ,bir okul (22 öğrenci)
Şepik (Yaylacık) 468 Ermeni (96 hane) Azize Meryem Kilisesi ve bir okul (70 öğrenci)
Ançınti/Açunta ,510 Ermeni (118 hane) , Surp Nışan kilisesi ve bir okul (120 öğrenci)
1915 Öncesinde Osmanlı İmparatorluğu'nda
Raymond H. Kévorkian - Paul B. Paboudjian
Arevmedyan Hayastan