dengbejilik

azadi
dengbêj, kürt sözlü edebiyatında kilam ve stran söyleyen sanatçıların adıdır. dengbêj sözcüğünün kelime anlamı; deng 'ses', bêj 'söyle'dir. bu kelime, sözün ahenkle icra edilmesini sağlayan kişi anlamında kullanılmıştır. dengbêjler genellikle köyden köye dolaşarak, hayatlarını söyledikleri destanlar, kılamlar, ilahiler ve hikayeler ile sürdürmektedirler. bazıları erbane (tef), bılur (kaval) gibi çalgılarla söyleseler de, dengbêjlerin çoğu herhangi bir çalgı aleti kullanmadan, gırtlak gücüne dayanarak sanatlarını icra ederlerdi. kahramanlıkların anlatıldığı ve 'şer' denilen sıtranlardan (şarkı) avcılığa, baharın güzelliği 'kılam'lardan, düğün ve eğlencedeki mutluluktan, zaferlerin heyecanına kadar, hastalıktan kaynaklı acılardan, haksızlık ve birçok konu, değişik şekillerde sanatsal olarak sözlü kürt edebiyatında yerini almıştır. dengbêj kelime manası olarak sese biçim, hayat, renk veren anlamındadır. dengbêjlerin seslerini kullanarak yarattıkları yapıtlara lawik ve kilam denir. doğu anadolu ve güneydoğu anadolu'da gelenekselleşmiş olan dengbêjlik özellikle serhat bölgesi diye anılan (van, kars, erzurum, ağrı, muş vs.) gibi yerleşim yeri köylerinde hala sürdürülmektedir.
brc
bir arkadaşımız tanımını yapmış çok açıklayıcı olmuş. ben de bir şey eklemek isterim dengbejler bi ellerini kulaklarına koyarak o ahenkli sesi çıkartıyorlar. dengbej deyince ilk aklıma gelen "ŞAKIRO"DUR.
10