Yaşamının büyük bölümü Sivas'ın Yıldızeli ilçesinin Çırçır bucağına bağlı Banaz köyünde geçmiştir. Kanunî Sultan Süleyman ile İran Şahı I. Tâhmasb zamanında yaşadı. İran şahının tahriki ile Osmanlı Devleti aleyhine olan isyana katıldığı ve İran lehine casusluk yaptığı gerekçesi ile Hızır Paşa tarafından Sivas'ta asıldı. İdam edilerek ölen Pir Sultan Abdal'ın ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 yılları arasındaki bir tarih olduğu sanılmaktadır.
Ayrıca Pir Sultan Abdal, şiirlerinde Allah, İslam Peygamberi Muhammed, Ali, On İki İmam ve Ehl-i Beyt sevgisini sıkça işlemiştir. Ayrıca sosyal konulara da yer vermiş ve bunları birer sosyal uyarı niteliğinde işlemiştir. Çoğu şiirini nefes tarzında ilahilerle yazmıştır. Alevi bir şair olduğundan Hakk-Muhammed-Ali motifini kullanmıştır. Alevi geleneklerine bağlı bir dergâh ortamında yetişmiştir. Alevi ekolü tekke eğitiminin etkisiyle insanlar arasında bu yola çağıran bir şahıs olmuştur. Medrese öğrenimini Erdebil'de görmesine rağmen, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı'ndan hiç etkilenmemiştir.
Pir Sultan Abdal, Aleviler arasında Yedi Ulular olarak bilinen Yedi Ulu Ozan'dan birisidir. Genellikle Osmanlı bürokrasisine karşı tutumuyla bilinir. Deyişlerinde eski Türk kültürünü ve Alevi inancını yansıtır. Ölümünün ve deyişlerinin etkisiyle kolektif bir bilinç oluşmuş, onun adına birçok şiir, söz, anı oluşturulmuştur. Anadolu halk kültürünün yaşayan bir ögesi olarak görülmüştür.
Sivas'ın Hafik ilçesinin Sofular köyünde yaşayan Pir Sultan'ın adını duyup ondan feyiz alan daha sonra Sivas Valisi olan Hızır Paşa tarafından idam edilmiştir.
https://www.antoloji.com/pir-sultan-abdal/hayati/
Pir Sultan şiirlerine ulaşmak için şuraya tıklayabilirsiniz
pir sultan abdal
osmanlı imparatorluğuna karşı halkı savunan devrimci ozandır. kendisini idam eden hızır paşayı bir yetimken bulmuş ve kendisi büyütmüştür. zannımca buradaki mana, yaşam içinde en büyük kötülükleri, en büyük iyilikleri yaptığınız insanlardan bile görseniz iyilikten ve insanlıktan asla umudumuzu kesmememizdir.
''iyi niyetten kaybetme'' diye bir olay yoktur. eğer bir insan iyi niyetinden kaybettiği türü bir ağlama içindeyse bilin ki yola çıkarken içinde kozmik ve karmaşık çirkin niyetleri vardır.
pir sultan abdal, halkıyla birlikte, osmanlı devletine karşı giriştiği onurlu mücadeleyi kaybetmiştir. kendisini en adi aşağılık taktiklerle yenen kişi zaman içinde bir osmanlı paşası olmuş olan manevi oğlu hızır paşadır.
hızır paşa, pir sultan abdal'a dar ağacına çıkartmadan önce der ki;
-içinde şah geçmeyen tek bir şiir yazarsan seni asmayacağım.
büyük halk şairinin, bu teklif karşısında yazdığı son şiirdir;
karşıdan görünen hey dost ne güzel yayla
bir dem süremedim vallah giderim böyle
ala gözlü pirim pirim sen himmet eyle
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
eğer göğerüben hey dost bostan olursam
şu halkın diline hey dost destan olursam
kara toprak senden senden üstün olursam
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
alınmış abdestim hey dost aldırırlarsa
kılınmış namazım hey dost kıldırırlarsa
sizde şah diyeni hey dost öldürürlerse
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
pir sultan abdal'ım hey dost dünya durulmaz
gitti giden ömür ömür geri dönülmez
gözlerimde şah yo-lundan ayrılmaz
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
''iyi niyetten kaybetme'' diye bir olay yoktur. eğer bir insan iyi niyetinden kaybettiği türü bir ağlama içindeyse bilin ki yola çıkarken içinde kozmik ve karmaşık çirkin niyetleri vardır.
pir sultan abdal, halkıyla birlikte, osmanlı devletine karşı giriştiği onurlu mücadeleyi kaybetmiştir. kendisini en adi aşağılık taktiklerle yenen kişi zaman içinde bir osmanlı paşası olmuş olan manevi oğlu hızır paşadır.
hızır paşa, pir sultan abdal'a dar ağacına çıkartmadan önce der ki;
-içinde şah geçmeyen tek bir şiir yazarsan seni asmayacağım.
büyük halk şairinin, bu teklif karşısında yazdığı son şiirdir;
karşıdan görünen hey dost ne güzel yayla
bir dem süremedim vallah giderim böyle
ala gözlü pirim pirim sen himmet eyle
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
eğer göğerüben hey dost bostan olursam
şu halkın diline hey dost destan olursam
kara toprak senden senden üstün olursam
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
alınmış abdestim hey dost aldırırlarsa
kılınmış namazım hey dost kıldırırlarsa
sizde şah diyeni hey dost öldürürlerse
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim
pir sultan abdal'ım hey dost dünya durulmaz
gitti giden ömür ömür geri dönülmez
gözlerimde şah yo-lundan ayrılmaz
ben de bu yayladan hey dost şaha giderim