var olan bir olgunun iç dinamiklerini analiz etmek için kullanılan, bir çok toplum mühendisi tarafından ampirik bir ekol olarak görülen yöntemdir. uzunca yazmaya üşendiğim için özet geçiyorum; var olan bir olgunun varoluş sürecini etki eden faktörlerden sonuçlarına kadar incelenme süreçlerini inceler; bu anlamdaki en önemli tez ikircikli yapı tezidir. olgunun kendinden bağımsız sonuçları da incelemesi üzerine yazılmıştır.