Not: metin şevkat yerimdar'ın yaratıcısı olan erol hızarcı ile yakın zamanda yaptığım röportajın bir kısmıdır.
Şevkat Yerimdar ile Recep İvedik'in karşılaştırılması olağan, çünkü ikisi de güncel film karakterleri ve bazı ortak noktaları var.
İkisi de atarlı ve alt sınıftan. Film karakteri olarak tek tabancalar. Bir de bizim ahali mukayeseden başka bir şey bilmez. Kıyas yoluyla fikir üretebileceklerini sanırlar. Halbuki o iş analitik zeka ister, ayrı konu...
Recep İvedik, tarihsel süreç olarak 12 Eylül sonrası kültürel yozlaşmanın dibine vurduğu dönemin elemanı. Bana kalırsa, Hacivatsız kalmış bir Karagöz o. Cunta 12 Eylül askeri darbesini halka meşru göstermek için silahlı çatışmaları koz olarak kullandı. Sonra bu çatışmaları başından sonuna CIA ve kontgerillanın yönlendirdiği ortaya çıktı. Bunun amacı askeri darbe zemini hazırlamaktı. Darbeden sonra cunta aydınlanma ve bilgiye savaş açtı. Silahlı çatışmaların, öğrenci ayaklanmalarının nedeni bilgidir, kitaptır, aydınlanmacılıktır vb. saydırdılar. O döneme kadar "entel" sözü yoktu, aydınlara böyle bir sıfat ilk kez o dönemde yakıştırıldı. 12 Eylüle kadar bu halk öğrencilere ve okumuş yazmış insanlara saygı duymuştur. Önce bunu yok ettiler. Başa döneyim, cahil halkı temsil eden Karagöz'un karşısında onunla hasbıhal eden çelebi Hacivat'ı öldürdüler. Böylece Karagöz cahil haliyle bir başına kaldı. Kısacası Recep İvedik günümüzü temsil eder.
Şevkat Yerimdar filmleri Yeşilçam geleneğinin bir parçasıdır. Biz bu iki filmi bilerek Yeşilçam filmi olarak seyirciye sunduk. Ertem Eğilmez, Memduh Ün, Atıf Yılmaz gibi ustalar şimdi film çekselerdi, nasıl yaparlardı diyerek yola çıktık. Şevkat eski değerleri taşıyan bir karakterdir. Toplu konut ve villa sitelerinin yayıldığı dönemde o eski bir mahallede yaşar. Yoksul bir esnaftır ki eskiden esnaflar yoksul değildi, ayrıca bugün borçlu olan 25 milyon kişiden biridir. Başı parayla derttedir ama paraya değil, insanlığa değer verdiğini açıkça ortaya koyar.
Recep İvedik, varoşlarda kümelenen ve merkeze yerleşmek isteyen yeni nesil yoksul kitlenin sembolüdür. Zenginlere karşı hıncı vardır, kuyruk yarası vardır. Bir ressentiment karakteridir. Bu ressentiment kavramı sana ödevdir. Ne olduğu mutlaka öğren. Max Weber'in geliştirdiği çok önemli bir kavramdır. Faşizmi anlaman için bilmen gereken kavramlardan biri. Recep İvedik de paraya değer vermez görünür ama zenginlere hıncını ne açıklar?
Recep İvedik filmlerinin alt metninde "hayatı onlar yaşıyor abi" dedikleri zenginlerden, elitlerden intikam alma dürtüsü vardır. Şevkat Yerimdar "Hayır, hayatı yoksullar yaşıyor" diyor. Alın teriyle yaşamanın ve paylaşmanın altını çiziyor. Lavuk değil hakiki özgür tavuk yani! O kimseye muhtaç olmayan ve neoliberalizme direnen bir esnaf. Hakiki özgür tavuk, yani delikanlı. Samimi ve başına buyruk. Halkın öfkesini temsil ediyor, onların yapmak istediklerini yapıyor, onların söylemek istediklerini söylüyor. Yalnızca zenginlere değil, polise ya da sokaktaki hırtoya da ayar veriyor.
Şevkat Yerimdar adildir ve eşitlikçidir. Herkesle eşit ilişki kurar. Kimseyle güçlü - güçsüz ilişkisi kurmaz. Yani güçsüzü ezen, güçlüye boyun eğen, yalakalık yapan ama gizlice kuyusunu kazan ya da bir tekmeyle hıncını çıkarmak için düşmesini dört gözle bekleyen yavşak biri değildir. Şevkat zengin yoksul, kadın erkek demeden herkesle aynı seviyede ilişki kurar. Adil biri olduğu için iyi ya da kötü değildir, sadece adildir ve bunun için gerçek ve samimi olması gerekir. Recep İvedik karikatürdür, böyle çizilmiş bir karakterdir. Dolayısıyla gerçek değil, temsilidir. Bu yüzden adaleti simgeleyemez. Adalet, merhamet ve hakikat birbirinden ayrılamaz.
Şevkat öfkelendiğinde bir adamı kalaylıyorsa, bunu aynı şekilde bir kadına da yapar. Adama böyle, kadına şöyle muamele ayrımı yapmaz, cinsiyetçi değildir. Eğri kim olursa olsun eğri, doğru kim olursa olsun doğrudur. Kadını erkeği yoktur.
Bütün süper karakterler tek bir özellik üstüne kurulur. Örneğin Superman uçar, onun dışında Clark Kent olarak çok sıradan biridir. Ayrıca süper karakterler hiç değişmez, hep aynıdırlar. Şevkat Yerimdar'ın özelliği öfke kontrol sorunu. Onu karakter yapan kusuru. Şevkat idealize ya da karikatürize bir karakter değil, kusurlu bir karakter. Bu yüzden atarlı. Öfke kontrolünü sağlayamaması, öfkelinince sağının solunun belli olmaması dışında, Yeşilçam'ın tipik yoksulu mahalle delikanlısıdır.