Maddenin bilinci olduğunu kanıtlayan deneydir.
Kuantumun ne kadar karmaşık, aynı zamanda ne kadar eğlenceli olabileceğini de gösterir.
çift yarık deneyi
Bu deneyi ilk bulan annemdir patlıcan üzerinde yapmıştır çift bıçak darbesiyle yapılıyor adı da duble karnı yarrrrrıkdır.
Destuur bre hey sözlük ahalisi.
Mahallenizin iyi kalpli büyücüsü yine iş başında.bu gün sizlere beni hayrete düşüren ağzımı açık bırakan hasstiraleeyy diye kalmamı sağlayan bir deneyden bahsedeceğim.
Baştan söyleyeyim ben bu deneyi ilk duyduğumda inanmamıştım olamaz abi böyle bişey mümkün değil diyodum ama sonradan iyice didikleyince öğrendim ki gerçekmiş.
Fazla uzatmadan anlatmaya başlayayım.
Şimdi bilim adamları bir düzenek kuruyorlar düzenek şu:
Gördüğünüz gibi bize gerekenler 1 adet lamba,1 adet çift yarıklı plaka ve 1 perde
Bu abiler bu güzel düzeneği kurup lambayı yakıyolar ve perdede gördüğünüz girişim deseni oluşuyor.
-iyi de ağğbii bi tane lamba var hepi topu o perde niye beşiktaş gibi siyah beyaz oluyo diyebilirsiniz
Açıklayayım:
Bildiğiniz gibi ışık her yöne dağılma eğilimindedir siz bu ışığı küçük bir yarıktan bile geçirseniz sanki o yarık kaynağın kendisiymişçesine oradan tekrar yayılmaya başlar.
Su dalgaları da aynı eğilimdedir.
Yani şöyle:
Bu konuyu anlatabildiğimi farzederek neden siyah beyaz olduğunu anlatmaya devam ediyorum.
Tek yarıkta gördüğünüz gibi ışığımız sıradan bir yayılma eğilimi gösteriyo fakat çift yarığa geçince işler değişiyo görseli vereyim devam edelim:
Görselde de gözüktüğü üzere yarık sayımız ikiye çıkınca sanki kaynağımızda ikiye çıkmış gibi iki farklı noktadan dalgalarımız yayılmaya başlıyor e tabi böyle olunca bu iki dalga birbirinin üzerine oturuyor ve bazı noktalarda tepe noktaları birleşerek birbirini güçlendiriyor(bkz:yapıcı girişim).
Bazı noktalarda ise tepe ve çukur noktaları birleşerek birbirlerini söndürüyorlar(bkz:yıkıcı girişim)
Şu gif sayesinde kafanızda daha rahat canlandırabileceğinizi düşünüyorum:
Şimdi bu iki arkadaş birbirlerine girdiklerinde ne oluyo? perdede o beşiktaş desenini görüyoruz.
Bu desene girişim deseni deniyor ve yapıcı girişimlerin olduğu noktalarda parlak yıkıcı girişimin olduğu noktalarda ise karanlık oluyor bu gayet doğal değilmi?
Evet güzel kardeşim bu gayet doğal,sonuçta ışık dediğimiz şey bir dalga ve tabiki de dalgalar birbirini söndürüp güçlendirebilir bunda hiç bir sıkıntı yok.
-peki kardeşim nedir senin kafanı bu kadar karıştıran?
Anlatayım:
Bu güzel bilim adamlarımız diyorlar ki peki biz bu lambayı kaldırıp yerine bir elektron tabancası koysak ne olur?
Bildiğiniz gibi elektron bir dalga değil parçacıktır yani katı sıradan bir nesne,tıpkı tuz taneleri gibi,sadece tuzdan çok çok küçük bir parçacık.
Normal şartlar altında sistem çalıştırıldığında görülmesi beklenen şey şuna benzer:
Doğal olarak Resimde iki adet tuz tepeciği oluşuyo ama tabiki elektronlar için bir tepecik oluşması söz konusu değil peki elektronlarda ne olması beklenir? elektronlarda Gördüğümüz görüntünün şuna benzemesi gerekiyor:
Ama gördüğümüz şey şu oluyor:
Nasıl lan?
Hani bu elektronlar dalga değil parçacıktı nasıl oldu da girişim deseni oluşturdular nasıl parçacık lan bunlar?
Işte sıkıntı o kanka asıl sonrasını dinle bak sonrası daha acayip.
Dumur olan bilim adamlarımız bu ne lan dedikten sonra yarıkların önüne birer ölçü aleti koymayı akıl ederler bu ölçü aletleri elektronlardan ne kadarının üstten ne kadarının alttan geçtiğini ölçeceklerdir.
Düzenek kurulur elektron tabancası çalıştırılır ve bilgisayarlara bakılır ölçü aletlerinin dediğine göre tam da beklenen şey olmaktadır elektronların %50 si üst yarıktan %50 si alt yarıktan geçmektedir.
Ee burda sıkıntı yok niye böylelerki bu elektronlar derken bilim adamlarının birinin gözü perdeye takılır ve o da ne gördüğü şey şudur:
Lan ne oluyo az önce bu elektronlar dalga özelliği gösterip girişim deseni oluşturmuyor muydu?
Şimdi ne değişti ki derken aralarından hınzır bir bilim adamı çıkıp diyo ki abi şu ölçü aletlerinin fişini çaktırmadan bi çekin bakıyım noluyo? diğerleri buna uyup ölçü aletlerinin fişini çaktırmadan çekiyo sonra perdeye bakıyorlar gördükleri görüntü şu:
Evet laikdaşlarım bu elektron dediğimiz hede kendisinin izlenip izlenmediğini farkediyor bildiğin farkediyor ya.
Eğer onu gözlemlersek olması gereken hale yani parçacık haline çöküyor.
Fakat kendisini gözlemleyen olmaz ise dalga haline giriyor tıpkı ışık gibi davranıyor.
Kuantum fiziğinin ilginçliği beynimizi yakacak düzeyde ama ne yapyoruz araştırmaya devam ediyoruz. atın ölümü arpadan olsun demişler swh.
edit:yanlış kelime kullanımı
Mahallenizin iyi kalpli büyücüsü yine iş başında.bu gün sizlere beni hayrete düşüren ağzımı açık bırakan hasstiraleeyy diye kalmamı sağlayan bir deneyden bahsedeceğim.
Baştan söyleyeyim ben bu deneyi ilk duyduğumda inanmamıştım olamaz abi böyle bişey mümkün değil diyodum ama sonradan iyice didikleyince öğrendim ki gerçekmiş.
Fazla uzatmadan anlatmaya başlayayım.
Şimdi bilim adamları bir düzenek kuruyorlar düzenek şu:
Gördüğünüz gibi bize gerekenler 1 adet lamba,1 adet çift yarıklı plaka ve 1 perde
Bu abiler bu güzel düzeneği kurup lambayı yakıyolar ve perdede gördüğünüz girişim deseni oluşuyor.
-iyi de ağğbii bi tane lamba var hepi topu o perde niye beşiktaş gibi siyah beyaz oluyo diyebilirsiniz
Açıklayayım:
Bildiğiniz gibi ışık her yöne dağılma eğilimindedir siz bu ışığı küçük bir yarıktan bile geçirseniz sanki o yarık kaynağın kendisiymişçesine oradan tekrar yayılmaya başlar.
Su dalgaları da aynı eğilimdedir.
Yani şöyle:
Bu konuyu anlatabildiğimi farzederek neden siyah beyaz olduğunu anlatmaya devam ediyorum.
Tek yarıkta gördüğünüz gibi ışığımız sıradan bir yayılma eğilimi gösteriyo fakat çift yarığa geçince işler değişiyo görseli vereyim devam edelim:
Görselde de gözüktüğü üzere yarık sayımız ikiye çıkınca sanki kaynağımızda ikiye çıkmış gibi iki farklı noktadan dalgalarımız yayılmaya başlıyor e tabi böyle olunca bu iki dalga birbirinin üzerine oturuyor ve bazı noktalarda tepe noktaları birleşerek birbirini güçlendiriyor(bkz:yapıcı girişim).
Bazı noktalarda ise tepe ve çukur noktaları birleşerek birbirlerini söndürüyorlar(bkz:yıkıcı girişim)
Şu gif sayesinde kafanızda daha rahat canlandırabileceğinizi düşünüyorum:
Şimdi bu iki arkadaş birbirlerine girdiklerinde ne oluyo? perdede o beşiktaş desenini görüyoruz.
Bu desene girişim deseni deniyor ve yapıcı girişimlerin olduğu noktalarda parlak yıkıcı girişimin olduğu noktalarda ise karanlık oluyor bu gayet doğal değilmi?
Evet güzel kardeşim bu gayet doğal,sonuçta ışık dediğimiz şey bir dalga ve tabiki de dalgalar birbirini söndürüp güçlendirebilir bunda hiç bir sıkıntı yok.
-peki kardeşim nedir senin kafanı bu kadar karıştıran?
Anlatayım:
Bu güzel bilim adamlarımız diyorlar ki peki biz bu lambayı kaldırıp yerine bir elektron tabancası koysak ne olur?
Bildiğiniz gibi elektron bir dalga değil parçacıktır yani katı sıradan bir nesne,tıpkı tuz taneleri gibi,sadece tuzdan çok çok küçük bir parçacık.
Normal şartlar altında sistem çalıştırıldığında görülmesi beklenen şey şuna benzer:
Doğal olarak Resimde iki adet tuz tepeciği oluşuyo ama tabiki elektronlar için bir tepecik oluşması söz konusu değil peki elektronlarda ne olması beklenir? elektronlarda Gördüğümüz görüntünün şuna benzemesi gerekiyor:
Ama gördüğümüz şey şu oluyor:
Nasıl lan?
Hani bu elektronlar dalga değil parçacıktı nasıl oldu da girişim deseni oluşturdular nasıl parçacık lan bunlar?
Işte sıkıntı o kanka asıl sonrasını dinle bak sonrası daha acayip.
Dumur olan bilim adamlarımız bu ne lan dedikten sonra yarıkların önüne birer ölçü aleti koymayı akıl ederler bu ölçü aletleri elektronlardan ne kadarının üstten ne kadarının alttan geçtiğini ölçeceklerdir.
Düzenek kurulur elektron tabancası çalıştırılır ve bilgisayarlara bakılır ölçü aletlerinin dediğine göre tam da beklenen şey olmaktadır elektronların %50 si üst yarıktan %50 si alt yarıktan geçmektedir.
Ee burda sıkıntı yok niye böylelerki bu elektronlar derken bilim adamlarının birinin gözü perdeye takılır ve o da ne gördüğü şey şudur:
Lan ne oluyo az önce bu elektronlar dalga özelliği gösterip girişim deseni oluşturmuyor muydu?
Şimdi ne değişti ki derken aralarından hınzır bir bilim adamı çıkıp diyo ki abi şu ölçü aletlerinin fişini çaktırmadan bi çekin bakıyım noluyo? diğerleri buna uyup ölçü aletlerinin fişini çaktırmadan çekiyo sonra perdeye bakıyorlar gördükleri görüntü şu:
Evet laikdaşlarım bu elektron dediğimiz hede kendisinin izlenip izlenmediğini farkediyor bildiğin farkediyor ya.
Eğer onu gözlemlersek olması gereken hale yani parçacık haline çöküyor.
Fakat kendisini gözlemleyen olmaz ise dalga haline giriyor tıpkı ışık gibi davranıyor.
Kuantum fiziğinin ilginçliği beynimizi yakacak düzeyde ama ne yapyoruz araştırmaya devam ediyoruz. atın ölümü arpadan olsun demişler swh.
edit:yanlış kelime kullanımı