(bkz:#36072) ek olarak çin-pekin (nüfus etkisi ve ipek yolu ticareti), hindistan-mumbai (baharat yolu ticareti) , mısır-kahire (nil ve deltasında tarım, nil nehrinin taşma süresi tecrübesinden kaynaklanan matematik, astronomi, geometri, fiziğin gelişmesi , aynı zamanda mumyacılık faaliyetleri eczacılık alanını tetiklemiştir) , portekiz-lisbon ( okyanusa dayanıklı ticaret gemileri yapılmasını sağlayarak amerika kıtasının keşfini hazırlamıştır )