sosyal psikoloji konuları

laik bir hanim
Sosyal psikoloji alanı, kendi sosyal realitelerini yaratan ve birbirleri üzerinde kontrolü olan bireyler ve grupların farklılıkları kadar, birlik ve dayanışmalarını konu edinmektedir. Ekonomi terimleriyle ifade edilirse ideoloji, birey ve grupların üretimi; birlik ve dayanışmalarıtahvilleri; iletişim, alışveriş ve tüketimleri; dil ise nakitleri anlamını taşımaktadır. Sosyal psikoloji bu olguların tümünü kuşatmaktadır (Moscovici, 1972). Sosyal psikolojinin ilgili alanı içinçeşitli bakış açıları ortaya konmuştur. İlk olarak, alan konuları içinde; sosyal kalıp yargılar ile etnik ve millî tutumlar olduğu öne sürülmüştür. İnsanın insana yönelik tutumlarının temel özellikleri ve bu özelliklerin, insanın alıştığı düzenlilikler, Belirgin Sosyal Psikoloji Konuları, Örneğin: Kişiler arası ilişkiler, tutumlar, küçük gruplar vs.Ortak Konular Örneğin: Algı, güdüleme vs. İlgili Doğal Bilimler Örneğin : Fizyoloji, genetik, biyokimya vs. İlgili Sosyal Bilimler Örneğin : Tarih, ekonomi, siyasal bilgiler vs. Ortak Konular Örneğin : Kültür ve kişilik, dil vs.Ortak Konular Örneğin : Roller, organizasyonlar vs.
17 sosyal bağlam ve sosyal çevre içinde oluştuğu belirlenmiştir (Tajfel 1981). Tajfel'e göre, sosyal psikolojinin, sosyopsikolojik insanın biricik karakteristiği olan sosyal davranışla geniş ölçüde ilgilenmesi için insanın tür olarak yapabileceği genotipik davranışlar ile sosyal bir varlık olarak ortaya koyduğu fenotipik davranışlar arasında ayrım yapılması, sosyal psikoloji hipotezlerinin geliştirilmesinde önem taşımaktadır. İkinci olarak Moscovici (1970a)'nin önerdiği psikososyal bakışın gelişimi, sosyal psikoloji literatüründe hakim olan çeşitli yaklaşımların bir sınıflamasına ve bu sınıflamaya göre ortaya çıkan problemler etrafında söz konusu yaklaşımların eleştirisine dayanmaktadır. Sosyal psikoloji bir akımdır; türlü gerilim alanlarını barındıran, ancak az çok göreceli homojen kaygı/uğraşların alanıdır. Karşıt görüşler ise alanı canlandıran yaratıcı tartışmalara yol açar; bir dezavantaj değil, avantajdır. Psikolojinin arka planından yararlanarak genelleme yapanlar ve bireyseli tek yönlü olarak sosyalliği genişletenler, incelenen bütünlüğün özelliklerini ihmal etme eğilimindedir; daha ziyade bunların oluştukları koşullardan bağımsız ve genel olduklarıvarsayılan mekanizmalara başvurulmaktadır. Bu tavır, sosyal psikolojinin konularına hiçbir özellik tanımamaktadır. Bu yönelimde üç açıklamaya dayanılmaktadır: 1. Sosyal olan sosyal olmayandan daha karmaşıktır ve olgular hiyerarşisi, basitten karmaşığa; bireyden gruba doğrudur. 2. Sosyal olan özgül olguların varlığını içermez; fizyolojik yasaların psikolojik yasaları, bunların da sosyal yasaları açıkladığı kabul edilir. 3. Sosyal olan ve olmayan arasında temel bir ayrılık bulunmamaktadır (Allport). Bu görüş, sosyal psikolojiyi genişletilmiş bir bireysel psikoloji yapmaktadır. Sosyolojik yaklaşımda ise bireyler ve gruplar, onları oluşturan özellikleri arasındaki sosyal ilişkilerden bağımsız birtakım tözsel bütünlükler olarak ele alınmaktadır. Bu durumda da sosyal psikoloji betimsel ve sınıflayıcı bir görevi aşamamaktadır. Moscovici, bireysel-sosyal karşıtlığını aşan, psikolojik oluşumların evriminde sosyal ilişkileri temel alan ve sosyal psikolojik olguları tam bir bağımsızlık içinde açıklayıcı bir bakışaçısına sahip iki örnek üzerinde durmuştur: 1. Bireysel kimliğin sosyal gruplara referansla saptandığını gösteren ve grupların bir ilişkiler alanı olarak örgütlendiğini açıklayan Sherif'in çalışması, 2. Grup üyelerinin tutum, davranış ve rollerini, grup içi ilişkileri işe katan, Festinger, Riecken ve Schachter'in tutum değişimi çalışmaları. 1908 yılı birçok sosyal bilimciye göre sosyal psikolojinin başlangıcıdır. Bu tarihte ilk defa sosyal psikoloji adını taşıyan iki ders kitabı yayınlanmıştır. Bunlardan birisi, İngiliz psikolog Mc Dougall tarafından, diğeri ise Amerikalı sosyolog Ross tarafından yazılmıştır. İlk sosyal psikoloji kitaplarının birbirinden habersiz bir psikolog ve bir sosyolog tarafından yazılmışolması ilginç ve anlamlı bir olaydır ve sosyal psikolojide bugün bile söz konusu olan iki ayrıgeleneği yansıtır (Kağıtçıbaşı, 2004:27)
cemree
İlk psikolojik toplumsal psikoloji kitabının (1908) yazarı olan McDoughall'ın yaklaşımında Darwin'in etkisi görülmektedir. McDoughall, toplumsal yaşamın temellerinin, insan zihninin doğuştan gelen karakteristiklerine bağlı olduğunu öne sürmüştür. Kendi kuramı, güdü (instinct) kavramına dayanmaktadır. Bu yaklaşımdaki akıl yürütme biçiminde toplumsal davranışı, doğuştan gelen ve bütün insanlarda ortak olan özellikler boyunca açıklamak esastır. Zamanla bu düşünme biçiminin, güdü kavramı ile motivasyon kavramının yer değiştirerek, farklı kuramlarda belirdiği görülmektedir (Örneğin; “İnsanlar toplumsallaşırlar çünkü toplumsallaşmaları yolunda bir içgüdüleri vardır.” ya da “Toplumsal kıyaslama ile olumlu benlik imajı arayışı temel bir motivasyondur.” önermelerinde olduğu gibi.). 1924'te Floyd H. Allport Sosyal Psikoloji kitabında, McDoughall'ın önerdiği bireysel yaklaşımı kabul etmiş fakat onun kabullendiği “grup zihni” kavramına şiddetle karşı çıkmıştır. Ayrıca, 1920'lerden itibaren önemi gittikçe artan davranışçılık akımına uyarak öğrenilmemiş içgüdü kavramını reddetmiş ve sosyal davranışta öğrenmenin önemini belirtmiştir. Nihayet bu eserde görülen çok önemli bir aşama, o zamana kadar tipik olarak sosyal konularda kullanılan gözlem, iç-gözlem, spekülasyon gibi yöntemlerden çok, deney yöntemine ağırlık vermişolmasıdır. Daha önce de sözünü ettiğimiz gibi Triplett, Moede ve Allport'un gruplarla yaptıkları laboratuvar deneyi araştırmaları, deneysel sosyal psikolojinin ilk örnekleridir. İkinci Dünya Savaşı'ndan hemen önceki yıllarda başlayan üç temel gelişme, sosyal psikolojinin bugünkü durumuna gelmesinde önemli rol oynamıştır (2004:29-30). 1) Kurt Lewin ve öğrencilerinin başlattığı grup dinamiği çalışmalarıdır. Grup dinamiği çalışmalarının gerçekten önemli ve günümüze kadar uzanan etkileri, günümüz sosyal psikolojisinin özellikle grup konusunda biçimlenişini tayin etmiştir. 2) İkinci bir gelişme, zamanın önemli sosyolojik görüşlerini bilen ve özellikle sembolik etkileşim kuramını benimsemiş bir psikolog neslinin orta çıkmasıdır. Muzaffer Sherif sosyal normların oluşumunu ilk defa laboratuvarda gerçekleştiren ve inceleyen klasik araştırmasıyla öncülük yapmıştır.
19 3) Üçüncü bir gelişmeyle de Birleşik Devletler 'de endüstri ve devlet fonlarının ilk defa bu devrede sosyal psikolojik araştırmaları desteklemek için kullanılmaya başlanması, sosyal psikolojinin, bu disiplinin uygulama alanlarınıgenişletmiş ve bu disiplinin niteliğini değiştirmiştir ( Hawthorne fabrikalarında yapılan klasik üretim ve moral araştırması).) Sosyal psikoloji, sağlıktan eğitime, kurumsal davranışa, medya çalışmalarına kadar uzanan geniş bir uygulama alanına sahiptir. Sosyal psikoloji alanı günümüzde insan kaynaklarıyönetiminde, halkla ilişkilerde, reklamcılıkta, gazetecilik eğitiminde özetle iletişim disiplinlerinin vazgeçilmez öğretisi içinde yerini almıştır.
iron
en bilindik sosyal psikoloji konular
Yardım, Dayanışma
Sosyal uyum, uyum sağlama
Söz dinleme, emir-itaat zinciri
Toplum ve birey iletişimi ve etkileşimi
Önyargı
Saldırı
vs vs...