#dinler

bereşit

sophos
(בראשית) ibranice: oluşum, yaratılış, başlangıç
tevrat'ın ilk kitabının ve aynı zamanda ilk kelimesinin adıdır.

ingilizceye de geçmiş yunanca karşılığı genesis (γένεσης)tir.
hristiyanlar ve museviler türkçeye ''yaratılış'' olarak çevirmişlerdir.

tevrat

sophos
İbranice Torah sözcüğünün Arapça biçiminin Türkçeye uyarlanışıdır.
İbranice "öğretme, gösterme, yönlendirme, öğreti, yasa" anlamına gelir.
(Arapça: تورة tawrat, İbranice: תורה Torah, Yunanca: Πεντάτευχος Pentatevhos)

yahudilerin kutsal kitabı Tanah'ın veya hristiyanların deyimiyle Eski Ahit'in (eski antlaşma'nın) ilk beş kitabına verilen isimdir.
ibranice yazılmıştır, tanrı tarafından musa'ya vahyedildiğine inanılır.

bu beş kitap:
bereşit - yaratılış
şemot - çıkış
vayikra - levililer
bamidbar - sayılar
devarim - yasanın tekrarı

tanah

sophos
Tevrat ve Zebur'u da kapsayan, Musevilik dininin kutsal kitabı.

hristiyanlık'ta da kutsal sayılır, bu kitaba yeni antlaşma veya yeni ahit (ing. old testament) derler, kutsal kitaplarının ilk kısmıdır (ikinci kısmı da: yeni ahit/yeni antlaşma).

İbrahimi dinlerde Tanrı'nın Musa ile bir antlaşma (ahit) yaptığı kabul edilir. Hristiyanlar Tanrı'nın İsa ile yeni bir antlaşma yaptığına inandıklarından Tanah'ı Eski Ahit/Eski antlaşma olarak adlandırırlar.
museviler İsa'nın mesihliğini veya peygamberliğini kabul etmezler. Yeni Ahit'i kutsal kitap kabul etmezler.

İslamiyet'te Tanah'ın sadece Tevrat ve Zebur bölümleri kutsal kabul edilir ancak bunların Tanrı tarafından -sırası ile- Musa ve Davud peygamberlere indirildiğine ve insanlar tarafından aslının bozulduğuna inanılır.

musevilikte üç ana bölüme ayrılır:
1- Torah (תורה) (Tevrat/kelime anlamı olarak: yasa)
2- Neviim (נביאים) (Peygamberler)
3- Ketuvim (כתובים) (Yazılar)

yuhanna

sophos
vaftizci yahya veya vaftizci john olarak bilinen (ing. John the baptist)
İsa'nın on iki havarisinden biri, Yeni ahit'in (incilin) dört kısmından birinin yazarı.
İsa'yı vaftiz eden kişi.

Ms 6'da celile'de doğmuş ve 101'de efes'te ölmüştür.

yahudi kökenlidir.
İbranice "yahya" anlamına gelir. Müslümanlar "yahya" derler.
Yabancı dillerde "johannes", fransızca "jean" denir.
İngilizler "john", italyanlar "giovanni", ortodokslar "juvan" veya "jon" derler.
Aralık ayının 27'sinde yortusu yapılır.

Yuhanna İncili veya Yuhanna'nın Müjdesi olarak anılan kitap dışında, Yuhanna'nın 1. 2. ve 3. mektupları ve Vahiy (Yuhanna'nın Vahyi), Yuhanna'nın yazdığına inanılan Yeni Antlaşma kitaplarındandır.

adem ile havva

sophos
İbrahimi (semavi) dinlere göre dünyaya gelen ilk insan çifti ve onların meşhur hikayesi.

Tevrat'a göre; tanrı, evreni yarattıktan sonra dünyadan aldığı bir avuç toprakla ilk insanı (adem'i) yaratır (ilk erkeğin adı olan adem ibranicede insan anlamına gelir.)
Adem'i içinde meyveler, ırmaklar ve istediği her şey bulunan cennet adında bir bahçeye yerleştirir.
Ama adem yalnızdır; bu nedenle tanrı onun kaburga kemiğinden ona bir eş yaratır.
Adem, kendisinin bir parçası olan bu ilk kadına Havva adını verir.
Bu iki kusursuz insana cennet'te tam bir özgürlük tanınmış, yalnızca iyilik ve kötülük bilgisini taşıyan ağacın meyvelerinden yemeleri yasaklanmıştır ve bahçenin bekçiliği Adem'e verilmişti.
Tanrı, henüz kötülük nedir bilmeyen bu iki insanın hep böyle günahsız kalmasını ister.
Fakat şeytan bir yılan kılığında bahöeye girer ve yasak meyvenin tadına bakması için havva'yı kandırır.
Havva yediği meyvenin birazını da adem'e verir.
Böylece, yasak meyveyi yiyerek o bahçenin tek yasasını çiğnemiş olan adem ile havva ilk günahını işlemiştir. Tanrı, bu ilk çifti cennet'ten kovar ve elinde alevden kılıç taşıyan bir meleği cennet'in bekçisi yapar.

İslam inancında da hikaye aynıdır, detayları biraz farklıdır.

isa

sophos
Hristiyanlığın kurucusu, yahudi soyundandır;

Mö 8-2 arasında bir tarihte doğmuş, Ms 29-36 arasında bir tarihte ölmüştür, kesin bir tarih olmamakla birlikte bu tarihler tartışılmaktadır.

İbranice: Yeşu; Yunanca: Ιησούς (iseous); latince: iseus olan adı “Yehova'nın yardımı” anlamındaki yehoşua (yah: “Yehova” ve hoşia: “yardım”) sözcüğünden gelir.

Mesih (İbranice Maşiah: “meshedilmiş, kutsal yağla kutsanmış”; Yunanca: Hristos; Latince Christus) adı, Israiloğullarının Davut soyundan gelerek yeryüzünde Tanrı'nın egemenliğini kurmasını bekledikleri kurtarıcı kralla özdeşleştirilmesinden kaynaklanır.

Yeni Ahit'teki metinlere göre Yahuda kralı I. Herodes (Büyük) döneminde Beytlehem'de, Davut soyundan gelen Yusuf'un bakire nişanlısı Meryem'in oğlu olarak doğmuş Herodes'in ölümünden (İÖ 4) sonra Celile'deki Nasıra kentine getirilmiş, 30 yaşlarında “Vaftizci” olarak bilinen Yahya tarafından Şeria Irmağı'nda vaftiz edilmiş, Celile dolaylarında mucizeler gerçekleştirerek öğretisini yaymaya başlamış, Kudüs'te Yahudilerin en yetkili kurulu Sanidrin'in suçlu bulması üzerine Romalı Yahuda valisi Pontius Pilatus'un kararıyla çarmıha gerilmiştir.

Kaynak: https://www.msxlabs.org/

incil

sophos
isa'nın öğrencilerinin (havarilerinin) yazdığı, isa'nın hayatını ve öğütlerini anlatan kitap veya kitaplar.

türkçe yeni antlaşma (yeni ahit) için de kullanılır incil adı, türkiye'de incil adında satılan kitaplar hristiyanların ''yeni antlaşma'' dedikleri kitaptır.

İncil sözcüğü Türkçeye Arapçadan geçmiştir. Nöldeke'ye göre Arapçaya ise Habeşçe "wangil" sözcüğünden geçmiştir.
Kelimenin aslı Yunanca "Ευαγγέλιον" (evangelion) şeklindedir ve "iyi haber, müjde" anlamına gelir.

iznik konsili ile Hristiyan din adamlarınca kabul edilen kanonik inciller; Matta, Markos, Luka ve Yuhanna'dır.
kilise tarafından Kabul edilmeyen inciller, apokratif inciller de vardır. örneğin; barnabas incili.