yeniçeri ocağı, kendi içinde "orta" adı verilen birliklere, ortalar da "oda" adı verilen daha küçük birliklere bölünmüştür.
bir ortadaki asker miktarı 100 kişiden başlayıp, zamanla 3000 kişiye kadar yükselmiştir. kanuni döneminde ortaların sayısı 200'ü aşmıştır. orta, alay gibi düşünülebilir zira her ortanın kendine has amblemi(bir nevi sancağı) vardır.
ortaların 1'den 10'a kadar olanları "ağa bölükleri", 10'dan 101'e kadar olanları "cemaat bölükleri", 101'den 134'e kadar olanları da "sekban bölükleri" olarak isimlendirilmiştir. aynı zamanda yeniçeri ocağına alınan çocukların yetiştirildiği ortalar da "acemi oğlan ortaları " olarak isimlendirilir.
yeniçeri ocağının en büyük komutanı "yeniçeri ağası"dır. 16.yy'a kadar ocağın içinden çıkan yeniçeri ağaları, bu yıllardan sonra sarayın seçtiği kişilerden belirlenmeye başlamıştır. yeniçeri ağasının maiyeti(emir subayı vs.) "ağa gedikleri" ismini almıştır.
yeniçeri ağasının yardımcısı(günümüzdeki karşılığıyla kurmay başkanı denilebilir) "kul kethüdası" adını almıştır. kul kethüdasının mutlaka ocaktan yetişmiş olması şarttı.
yeniçeri ocağının ağa ve cemaat bölükleri, doğrudan yeniçeri ağasına bağlıdır. sekban bölükleri ise "sekbanbaşı ağası" tarafından komuta edilirdi. daha sonraları sekban bölüklerinin de doğrudan yeniçeri ağasının komutasına verilmesi üzerine, sekbanbaşı ağası nispeten pasif bir görev halini almıştır.
bunun dışında her ortanın kendi komutanına "çorbacı" veya "bölükbaşı" adı verilirdi. bazı özel görevlerle uğraşan ortaların farklı isimlerde komutanları vardır.
kaynak
osmanlı ordu teşkilatı, türk tarih kurumu basımevi, 1999