(bkz:faydacılık)
pragmatizm
ABD'de ortaya çıkan ve giderek dünyaya yayılan bir felsefedir.
Nedir pragmatizm? Bu felsefeye göre, akla uygun olan değil, yararlı olan şey doğrudur.
Doğruluğun ölçütü tek şeye indirgenir: Yararlı ve karlı mı? Tabii bu felsefe şuna götürür: İyi ve doğru amaç önemli değildir, önemli olan işe yarayan araçları kullanmaktır.
Pragmatizm, tarihi bilinci olmayan kendini güncelliğe teslim eden bir toplumun düşüncesidir. Pragmatizm, olgularla körleşen ve derin derin düşünmeye vakti olmayan bir toplumu yansıtır.
Pragmatizm, gerçekliği eleştirmez, onu aşmaz. Gerçekliği ele geçirmek ister, gerçeklik üzerinde hüküm kurmak ister. Gerçeklik üzerinde tekel oluşturur. Peki ama gerçekliğin kendisi anlamsızsa? Pragmatizm bu sorudan kaçınır.
Pragmatizm sayesinde, amaç olan şeylerin sayısı gitgide azalmaktadır. Örneğin, kitap okumak, bir amaç olarak görülmez artık. Felsefe okumanın bana faydası ne? Bana para kazandıracak şeyleri okumam daha iyi değil mi, diye mantık yürütülür. Elbette, faydalılık ölçütü belirli oranda gereklidir. Ama iyiliğin ve doğruluğun, yalnızca faydalılık kriterine göre indirgenmesi, insanı kısırlaştırır, dar bir alana, güncele hapseder. Doğru ve iyi olan amaca değil, faydalı olan araca önem verir. Yararlı şeyleri yaparak güçlü olma düşüncesini yaygınlaştırır. Pragmatizm, asıl amaçları aşındırır, onları araç düzeyine indirger.
Nedir pragmatizm? Bu felsefeye göre, akla uygun olan değil, yararlı olan şey doğrudur.
Doğruluğun ölçütü tek şeye indirgenir: Yararlı ve karlı mı? Tabii bu felsefe şuna götürür: İyi ve doğru amaç önemli değildir, önemli olan işe yarayan araçları kullanmaktır.
Pragmatizm, tarihi bilinci olmayan kendini güncelliğe teslim eden bir toplumun düşüncesidir. Pragmatizm, olgularla körleşen ve derin derin düşünmeye vakti olmayan bir toplumu yansıtır.
Pragmatizm, gerçekliği eleştirmez, onu aşmaz. Gerçekliği ele geçirmek ister, gerçeklik üzerinde hüküm kurmak ister. Gerçeklik üzerinde tekel oluşturur. Peki ama gerçekliğin kendisi anlamsızsa? Pragmatizm bu sorudan kaçınır.
Pragmatizm sayesinde, amaç olan şeylerin sayısı gitgide azalmaktadır. Örneğin, kitap okumak, bir amaç olarak görülmez artık. Felsefe okumanın bana faydası ne? Bana para kazandıracak şeyleri okumam daha iyi değil mi, diye mantık yürütülür. Elbette, faydalılık ölçütü belirli oranda gereklidir. Ama iyiliğin ve doğruluğun, yalnızca faydalılık kriterine göre indirgenmesi, insanı kısırlaştırır, dar bir alana, güncele hapseder. Doğru ve iyi olan amaca değil, faydalı olan araca önem verir. Yararlı şeyleri yaparak güçlü olma düşüncesini yaygınlaştırır. Pragmatizm, asıl amaçları aşındırır, onları araç düzeyine indirger.