#yunan mitolojisi

europa

sophos
Yunan mitolojisinde Avrupa kıtasına ismini vermiş Fenikeli kız.

Fenike'nin Sur Kralı Agenor ile Telephassa'nın kızıdır.
Zeus görüp beğendiği Europa'ya ulaşmak için güzel, beyaz bir boğa kılığına girer. Europa'nın arkadaşları ile sahilde çiçek toplayıp oynamasını fırsat bilerek kıza yaklaşır ve onu sırtına alır. Sonra yüzerek girit Adası'na kızı kaçırır. Burada Zeus tekrar eski halini alır ve kendisini tanıtır. Horalar aceleyle Zeus ve Europa için bir yatak hazırlarlar.
Bu birleşmenin yapıldığı yere gölge saldığı için o günden beri çınar ağacı yapraklarını hiç dökmez denir. Europa Zeus ile birleşerek 3 çocuk sahibi olur; Minos, Sarpedon, Rhadamanthys. Minos, Girit Adası'na hükmederek Minos Uygarlığı'nı başlatır. Sarpedon ise Lykia kralı olur. Rhadamanthys ise öldükten sonra yer altı dünyasında yargıç olur. Zeus, sevgilisi Europa'ya ilişkilerinin sonucunda üç hediye verir: kendisini koruması için bronz dev Talos, hedefini hiç şaşırmayan bir mızrak, avını hiçbir zaman kaçırmayan köpek Lailaps. Zeus daha sonra şekline girdiği boğayı gökyüzüne takımyıldızı olarak yerleştirir ve burç yapar.

Bugün; Strazburg'daki Avrupa Parlementosu binası önünde, bir boğa heykeli var. Boğanın üzerinde, bir kız oturuyor. Kızın ismi, Europa. Heykelin, Avrupa Parlementosu binası önünde olmasının sebebi ise; AB'nin para birimi Euro'nun isminin de, boğanın üzerinde oturan kız'dan kaynaklanması. Yunanistan'da, 2 euroluk madeni para üzerinde de, aynı figürü görürsünüz. Boğa üzerinde oturan Europa.
Ve 20 euro'daki filigranda da europa vardır.

İlginç şey ise Europa, bu yazının en başında da belirttiğim gibi; Fenikeli. Yani: Avrupalı değil, Asyalı. Çünkü: Fenike, Asya'da.


Yazımda bahsettiğim europa heykeli

narkissos

sophos
(Yunanca: Νάρκισσος, Nárkissos)
narsisizm ve narsist sözcüklerine köken olan yunan mitolojisinde bir avcı.

Hikayesi şöyle:
Kendine aşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür.
Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır.
Ekho bu genç avcıya ilk görüşte aşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, peri kızının yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek, kara sevda ile içine kapanarak ölür.
Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda 'eko' dediğimiz yankılara dönüşür.
Olimpos dağı'nda oturan tanrılar bu duruma çok kızarlar ve Narkissos'u cezalandırmaya karar verirler. Gene günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir.
Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. O da daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine aşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü . O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, ayni Ekho gibi Narkissos ta günden güne erimeye başlar ve orada sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.

nemesis

sophos
(Yunanca: Νέμεσις, nemesis)
yunan mitolojisinde intikam ve ceza tanrıçası.
İnsanlara işlediği günahların bedelini ödetir ve haksızları cezalandırır.
cezaya tabi günahların en büyüklerinden biri de tanrılar karşısında küstahça kibirlenmek anlamına gelen hubristir.
Mitolojide, kibirli Narkissos'u kibrinden ötürü kendine aşık edip onun gölde boğulmasına neden olan nemesis'tir.

Şans, Başarı ve Tanrıçası Tykhe (tike) ile intikam tanrıçası nemesis, birinin ödüllendirirken diğerinin cezalandırması açısından birbirlerinin tersi iş yapar görünürler ancak gerçekte ise bu iki tanrıça birbirini tamamlayıcı ve dengeleyicilerdir bu nedenle vazo resimlerinde sıklıkla birlikte gösterilirler.

Nemesis'in sembolleri, kılıç, terazi, kamçı, dizgin, çark, çetele, elma dalı ve dişbudak dalıdır.
Eski zamanlarda bakire afrodit'e benzer kanatlı bir tanrıça olarak tasvir edilirken, nemesis tasvirleri daha ciddi, acımasız bir havaya bürünmüştür.

Nemesis'in tapınağı Marathon'un kuzeyinde bulunan Rhamnous şehrinde olduğu için Rhamnousia/Rhamnusia ("Rhamnous'un tanrıçası") olarak da anılır. Bir diğer ismi “kaçınılmaz” anlamına gelen Adrasteia'dır.

kassandra

sophos
yunan mitolojisinin bir kahramanı, truva Kralı Priamos ve Hekabe'nin kızı. ikiz kardeşi helenon ve diğer kardeşleri hektor ile paris'tir.

kassandra sendromu'na adını vermiştir;
Kassandra'nın en büyük arzusu geleceği bilmek ve rahibe olmaktı.
Tanrı Apollon görür görmez bu güzel kızı arzuladı ve ona bir teklif sundu; Kassandra onunla birlikte olursa ona geleceği görme yeteneği verecekti.

Kassandra bu teklifi kabul etti; Apollon, Kasandra'nın ağzına tükürdü ve Kasandra geleceği görme yeteneğine sahip oldu. Ama Apollon ile birlikte olmadı. Bakire bir rahibe olma isteği Apollon'a verdiği sözden daha ağır basmıştı. Bir rivayete göre de aslında en başından beri Apollon ile birlikte olmaya niyeti yoktu, sadece geleceği görme yeteneği almak için Apollon'u kandırmıştı.

Apollon bu duruma çok sinirlendi ve Kassandra'yı lanetledi. Lanete göre; Kassandra geleceği görecek ama kimseyi buna inandıramayacaktı. Ve asıl ağır darbe; asla rahibe olamayacaktı. Tam tersine bir kadın olarak aşağılanacaktı.

Gerçekten de öyle oldu. Truva Savaşı'nı ve savaşın sonucunu görmesine rağmen kimseyi gördüğü şeylerin yaşanacağına inandıramadı. Çaresizlikle savaşın başlamasını ve olaylarını izlemek zorunda kaldı.
Aias denilen bir yunan askeri tarafından Truva savaşı'ndan hemen sonra Athena'nın tapınağı'nda kendisine tecavüz edildi.
Daha sonra da Agamemnon'un savaş esiri olarak Sparta'ya gitti.
Ancak Agamemnon'un kıskanç karısı Clytemnestra tarafından öldürüldü.

mythos

sophos
Eski Yunanca: söylenen veya duyulan söz;
masal, öykü, efsane anlamına gelir.

Yunan mitolojisinin temelidir.

mythos'a pek güven olmaz, çünkü insanlar gördüklerini, duyduklarını anlatırken birçok yalanlarla süslerler.
Bu yüzdendir ki Herodot gibi bir tarihçi mythos'a tarih değeri olmayan güvenilmez söylenti der, Platon gibi bir filozof da mythos'u gerçeklerle ilişkisiz, uydurma, boş ve gülünç bir masal diye tanımlar.

Azra erhat - mitoloji sözlüğü'nden

olimpos dağı

sophos
(Yunanca: Όλυμπος, Olympos) Yunanistan'ın en yüksek dağı (2919 m),
Yunan mitolojisinin 12 büyük tanrısının evi ve zeus'un meskeni.
Bu 12 büyük tanrıya, diğer ufak tanrılardan ayırmak için, "Olimpiyan" (Olympian) veya "Olimposlu tanrılar" da denir.

Olimpos'da sürekli olarak yaşayan ve her kaynakta Olimpiyan olarak geçen 10 tanrı vardır bunlar:
Zeus,
Hera,
Poseidon,
Ares,
Hermes,
Hephaistos,
Afrodit,
Apollon,
Athena,
Artemis'tir.
Bunların dışında, 12'lik Olimpiyan tanrılarından zaman zaman sayılan, zaman zamansa sayılmayan, ve sürekli olarak Olimpos'da bulunmayan 4 tanrı vardır:
Hades,
Demeter,
Dionysos,
Hestia.

hermes

sophos
(Yunanca: Ἑρμῆς)
yunan mitolojisinde Maia ile Zeus'un oğludur. tanrıların habercisi olan tanrıdır, tanrıların en hızlısı ve en kurnazıdır, hırsızların tanrısıdır.
Caduceus (kadüse) adında büyülü bir altın değnek taşır.
zeus'un habercisidir; Zeus'un gönderdiği uykuyu ve rüyaları insanlara iletmek onun görevidir. Bunu Apollon'un kendisine verdiği değnekle yapar.
Antik Yunanistan'da Liri tanrı Hermes'in bulduğu ve kardeşi tanrı Apollon'a hediye ettiğine inanılırdı.
Hermes yeraltı ile yerüstü arasında habercilik yapar, ölenlerin ruhunu yeraltı ülkesine, Hades'e götürürdü.

asklepios

sophos
(Yunanca Ἀσκληπιός, Latince Aesculapius)
yunan mitolojisinde (tıp) sağlık ve hekimlik tanrısı.
Apollon ile koronis'in oğludur.
Asklepios'un yılanlarla sarılmış asası bugün de hekimliğin simgesidir.
eskiden Hipokrat Yemini'nde tıp tanrısı olarak kabul edilen Asklepios adına yemin ediliyormuş, günümüzdeki yeminde ise çıkarılmış.

demeter

sophos
yunan mitolojisinde toprak, tarım ve bereket tanrıçası.
Homeros destanlarında "güzel saçlı kraliçe", "güzel örgülü Demeter" diye anmaktadır. İnsanlara toprağı ekip biçmesini öğreten bu tanrıçadır. Ekinleri, özellikle de buğdayı simgeler.
Hesiodos'a göre Kronos'la Rheia'nın kızı, ikinci tanrı kuşağındandır.
Tanrılar tanrısı Zeus'un dördüncü evliliğini onunla yaptığı söylenir. Bu evlilikten de Demeter'in en bilinen çocuğu, yeryüzü ecesi Persephone doğmuştur.
İnsanlara toprağı ekip biçmesini öğreten bu tanrıçadır. Ekinleri, özellikle de buğdayı simgeler.

eros

sophos
Yunan mitolojisinde aşk, seks (cinsellik) ve şehvet tanrısı.

Bazı anlatımlarda tanrı değil, ölümlü-ölümsüz arası bir varlık, yani cindir. Bir başka efsaneye göre Eros, Penia ile Poros oğludur. Bazı önemli efsanelerde de Aphrodite ile Hermes'in oğlu olarak karşımıza çıkar.

Tasvirlerin çoğunda Eros ya küçük, tombul, yaramaz kanatlı bir bebek ya da çok genç sırtında kanatları olan bir delikanlı olarak görülür.
Delikanlı olarak gösterildiğinde ya da anlatıldığında, Eros'un tıpkı kelebek gibi kanatlı, uçan çok güzel bir genç kız olarak tasvir edilen Psykhe (ruh) adında bir sevgilisinden söz edilir. Eros ile Psykhe'nin aşkını anlatan bir masal dilden dile dolaşır.