alyalar vardır. alya, birinci alya, ikinci alya, üçüncü vs vs beş de son bulur. alyaların olayı sürgündür. zaten israil kurulmadan ikinci dünya savaşına kadar ingiltere yahudilere bir devlet kuracağı sözünü vermiş, ingiltere de ki yahudiler filistin tarafına sürülmüştür. yani kağıt üzerinde sürüldükleri yazar. yanılmıyorsam bu birinci veya ikinci alyada geçer.
alya: ruslar bünyelerindeki yahudileri filistine sürer. bir de ingilizler sürüyor, ikinci de yine ruslar üç ve dört de yanılmıyorsam alman zulmünden kaçanlar gidiyor.
filistin topraklarına giden yahudiler. ilk bir kaç yıl belkide on yılda açlık ve fakirlik yüzünden sık sık nüfus kaybı yaşarlar. daha sonra rus tefeci (adı aklıma gelmedi) onlara faizli paralar verir. bu sayede faizle aldıkları parayla gelişir, topraklar satın alırlar. zenginleşince, fakirlere faizli paralar vererek servetlerini katlarlar.
devamını biliyorsunuz zaten.
yani kuruluşunun öncesini, nasıl temelinin atıldığını ben yehuda'nın dil çalışmalarından, siyonizm hareketlerinden ve alyalardan öğrenebilirsiniz.