empedokles

sophos
(Yunanca: Έμπεδοκλής) (MÖ 490-430)
Sicilyalı, Sokrates öncesi filozoflardan biri.

Tek bir öz madde bulunduğu yolundaki görüşün (arkhenin) bırakılması gerektiği sonucuna varmıştı: empedokles'e göre doğada böyle dört temel kök (madde) vardı; bu dört kök; toprak, hava, ateş ve suydu:

Doğadaki tüm değişimler bu dört maddedin karışımlarından ve sonra da çözülmelerinden meydana geliyordu. Çünkü her şey toprak, hava, ateş ve suyun değişik oranlarda karışımından oluşuyordu. Canlılar öldüğünde bu dört madde tekrar birbirinden ayrışıyordu.
Bu değişimi çıplak gözle görmek mümkündü ancak toprak, hava, ateş ve su oluşturdukları maddelerin içinde değişmeden ya da "dokunulmadan" oldukları gibi duruyorlardı.
"Her şeyin değiştiği" doğru değildi, aslında hiçbir şey değişmiyordu.
Ne oluyorda bu dört değişik maddenin karışmasından ve sonra tekrar yine karışmasından oluyordu.

Empedokles doğadaki değişimlerin bu dört kökün birleşip ayrışmasından dolayı meydana geldiğini söylerken geriye yine bir soru kalıyordu: şeylerin bir araya gelip yeni bir hayat oluşturmalarının nedeni nedir? Ve bir karışımın sonra tekrar ayrışması niyedir?
Empedokles bunu doğada iki farklı güç olmasına bağlıyordu, bu güçleri "sevgi" ve "çatışma" diye adlandırıyordu. Şeyleri birbirine bağlayan şey "sevgi" sonra onları birbirinden ayıran şey ise "çatışma"ydı.

Empodokles burada "madde" ile "güç" arasında ciddi bir fark gözetiyor, günümüzde bilim de "ana maddeler" ile doğal güçler arasında ayrım yapar.

Empedokles, bir şeyi algıladığımızda neler olduğu sorusunu da ele aldı, doğadaki her şey gibi gözlerimizin de toprak, hava, ateş ve sudan oluştuğunu düşünüyordu.
Empedokles'e göre gözümüzdeki "toprak", gördüğü şey içindeki toprağı, "hava" havayı, "ateş" gördüğü şey içindeki ateşi ve "su" da suyu algılar.
Gözümüzde bu maddelerden biri olmasaydı doğayı da göremezdik.