Temelde bireyin düşüncesini esas alana Bilişsel Tutarlılık Kuramlarına göre ilişki ve toplumsal çevre ancak kişinin düşüncesi ile anlam kazanır. Kuramın temel varsayımı, insan düşünceleri arasında uyum arayan bir varlıktır, düşünceleri arasında çelişkiden hoşnut olmadığıdır. Tutum değişimi sürecine yönelik bu yaklaşımlar bilişsel çelişki kavramına önem verirler. Birbiriyle çelişen iki bilinç ya da inancın bir arada bulunmasıyla ortaya çıkar.
Tutumların belirli yapıları olabilir. Bir nesnenin zihinsel temsilinin, diğer nesnelerin zihinsel temsilleriyle tutarlı bir formu vardır ve bu form, tutumun işlevde bulunmasına yön verir. Tutumlarla ilgili önemli iki özellik vardır:
1) Tutumların Aktivasyonu
2) Tutumların Erişilebilirliği.
Tutumlar aktive edilmek, harekete geçirilmek zorundadırlar.
Tutumlar bellekteki çağrışımsal bir ağ ile bağlanmış düğümler gibidir. Deneyim yolu ile birbirine bağlanır. Bazen bir düğüm harekete geçirildiğinde başka biri de otomatik olarak harekete geçer.
Kişi ilgili uyaran sunulduğunda tutumun harekete geçmesini engelleyemiyorsa, otomatik olsun ya da olmasın tutumlar çevredeki uyaranlar tarafından harekete geçirilirler.
Tutumlar erişilebilirlikleri ya da zihinden çağrılabilme kolaylıkları açısından farklılaşırlar. Güçlü ve önemli tutumlar zayıf tutumlara göre daha erişilebilirlerdir ve davranışı daha fazla yönetirler.