hasta farelerden insanlara geçen bir mikrobun yol açtığı bulaşıcı ve öldürücü bir hastalık.
1347 yılında tam 25 milyon insanın ölümüne sebep oldu.
veba
Fare gibi vektörlerin Yersinia pestis adlı bakteriyi insanlara bulaştırması sonucunda insanlar arasında görülen salgın derecesine kadar çıkabilen hastalıktır. Birçok filme konu olmuş ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuştur. Çözümü ise çok kolaydır. Penisilin.
Albert Camus'un okunması gereken eserlerinden biri.
veba genel olarak bulaşıcı hastalıkları tanımlamak için kullanılan bir kelimedir. kara veba ise avrupa'nın yarısından çoğunu yok etti. genel olarak grip bile veba sayılırken, kanser, alzheimer gibi kalıtsal ve bulaşmayan hastalıklar veba olarak gösterilmez.
kuşlardan, büyük baş hayvanlardan, pet hayvanlardan, içecek sudan, yiyeceklerden, havadan, sivrisinek, yarasa ve sıçanlardan, cinsel yollardan, kan yolu ile ve hapşurmayla gibi daha pek çok yolla bulaşırlar. çoğu zaman vebanın başlangıç noktasını bulmak çok zordur. başlangıç noktasını bulmak vebayı önlemenin en önemli adımıdır. çünkü ilk yayılan virüs/bakteri/mikrop, her sıçramada yerleştiği konak ile uyumlu hale gelebilmek için ufak da olsa değişime uğrar. eğer çıkış noktası bulunur ve bozulmamış hastalık örneği alınabilirse geliştirilecek olan serum diğerlerini de elimine etmeye yeterlidir.
kimi zaman ebola gibi virüsler uzun süreler yok olup, çok daha gelişmiş bir şekilde yıllar sonra ortaya çıkarlar. bu durumda insanlık şaşkına uğrar ve geçmişte bu hastalık için üretilmiş ve başarılı olmuş ilaçlar etki etmez. bunun sebebi çoğunlukla virüsün izole bir bölge de gerekli koşullar altında ve diğer eski ilaçları da tanıyarak evrimleşmesi olsa da, tam olarak nasıl bir süreçte bunu başardıkları henüz net olarak gözlemlenememiştir.
kuşlardan, büyük baş hayvanlardan, pet hayvanlardan, içecek sudan, yiyeceklerden, havadan, sivrisinek, yarasa ve sıçanlardan, cinsel yollardan, kan yolu ile ve hapşurmayla gibi daha pek çok yolla bulaşırlar. çoğu zaman vebanın başlangıç noktasını bulmak çok zordur. başlangıç noktasını bulmak vebayı önlemenin en önemli adımıdır. çünkü ilk yayılan virüs/bakteri/mikrop, her sıçramada yerleştiği konak ile uyumlu hale gelebilmek için ufak da olsa değişime uğrar. eğer çıkış noktası bulunur ve bozulmamış hastalık örneği alınabilirse geliştirilecek olan serum diğerlerini de elimine etmeye yeterlidir.
kimi zaman ebola gibi virüsler uzun süreler yok olup, çok daha gelişmiş bir şekilde yıllar sonra ortaya çıkarlar. bu durumda insanlık şaşkına uğrar ve geçmişte bu hastalık için üretilmiş ve başarılı olmuş ilaçlar etki etmez. bunun sebebi çoğunlukla virüsün izole bir bölge de gerekli koşullar altında ve diğer eski ilaçları da tanıyarak evrimleşmesi olsa da, tam olarak nasıl bir süreçte bunu başardıkları henüz net olarak gözlemlenememiştir.
Tarihteki en şiddetli veba salgını orta çağ avrupasında gerçekleşmiştir. Sıradan bir italyan'ın kaleme aldığı anılarından bir bölüm şöyledir:
"Ben, agnolo di tura. Çocuklarımı ellerimle gömdüm. Artık ölenler için gözyaşı dökecek kimse kalmadı. Herkes ölümü bekliyor. O kadar çok insan öldü ki dünyanın sonunun geldiğine hepimiz inandık."
"Ben, agnolo di tura. Çocuklarımı ellerimle gömdüm. Artık ölenler için gözyaşı dökecek kimse kalmadı. Herkes ölümü bekliyor. O kadar çok insan öldü ki dünyanın sonunun geldiğine hepimiz inandık."