parthenon isminin kökeni: Parthenoi (παρθένοι), Yunancada bakire anlamına gelmektedir, athena için kullanılır.
Tanrıça Athena, Yunan mitolojisinde Baba tanrı Zeus'un başından çıkarak dünyaya gelen doğmamış ve doğurmamış, bakire tanrıçadır. Athena aynı zamanda Artemis gibi şehrin (polis) koruyucu tanrıçasıdır.
İktinos ve Kallikrates adlı iki mimarın görev aldığı bu yapıda, Dor düzeni ve 4:9 (22:33) oranı kullanılır, iyon etkileri de görülmektedir.
Tapınağın tasarım ve yontu işlerinin yöneticiliğini aynı zamanda Perikles'in yakın arkadaşı (ünlü heykeltraş) fidias yapar.
69.5 metre uzunluğunda, 30.88 metre eninde ve 14 metre yüksekliğindedir.
Kireç taşından yapılmış temeli dışında, tapınağın çoğu Pentelikon mermerindendir, önünde 8, kenarlarda ise 17 sütün görülür.
tapınakta, Altın Oran (x=2y+1) tekniği kullanılmıştır,
Bu orana göre, tapınağın kısa kenarına sekiz, uzun kenarına on yedi sütun kurulur (17= (2x8)+1).
parthenon'un içinde fidias tarafından yapılan athena'nın devasa boyutta bir heykeli (Athena Parthenos) bulunuyormuş.
parthenon inşa edilmeden önce orada eski bir athena tapınağı varmış fakat sonrasında pers istilası'nda yıkılmış. ardından parthenon inşa edilmiş.
attik delos birliği'nin hazine binası olarak kullanılmış.
yunanlar, parthenon'u inşa ederken Optik yanılsama ile fiziksel büyüklük izlenimi vermek için geometrik incelikler uygulamışlar; sütunları ufak ayarlamalarla merkeze doğru biraz bombeli yapmışlar. (bkz:entasis)
bu şekildeki sütun gövdeleri, yukarı doğru gittikçe daralır ve orta kısımları hafifçe şişkinlik yapar.
ayrıca merkezde bulunan sütunlara kıyasla köşelerde bulunan sütunlar birbirlerine biraz daha yakındır.
parthenon'un kısa tarihi:
ms 6. yüzyılda kiliseye dönüştürülmüştür.
Yunan topraklarının Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçtiği yıllarda 1456'tan itibaren cami olarak kullanılmıştır.
17. yüzyılda venedikliler ve osmanlılar arasında bir savaş oluyor, venedikliler osmanlıların cephanelik (silah deposu) olarakta kullandığı ve cami yaptıkları parthenon'a saldırıyorlar, bu saldırıda binanın içinde barut patlıyor ve parthenon harabe haline geliyor.
ve 18. yy'da İstanbul Büyükelçisi lord elgin tapınaktan dökülen heykelleri almak ve bunları ingiltere'ye götürmek için osmanlılar'dan izin alıyor. fidias'ın muhteşem heykellerin bir kısmı günümüzde londra'da British Museum'da bulunuyor.
